معرفی ۱۸ اثر شرکت کننده در سومین رقابت نکسا ( سروستان- استودیو صفار)
آغاز فرایند طراحی با هدف پاسخگویی به چهار مسئله کلی صورت پذیرفت . این مسائل ، شامل توجه به نیازمندی های بنا در نسبت با ساختار خود و بستر شهری ، ایده و تفکرات معمار ، خواسته ها و انتظارات کارفرما ، مقررات و ضوابط ساخت شهری بوده که در مجموع چهار راس یک مربع را شکل دادند . در مرکز مربع شکل گرفته ، پاسخگویی به چالش های زمان و عصر حاضر ، به عنوان محور و مفصل ارتباط دهنده چهار حوزه دیگر جای گرفت . این محور ، مقوله توجه به نیازها و خواسته های زمان و دوره ساخت را به تمامی بخش های دیگر بسط و گسترش می داد . هدف از این صورت بندی یافتن راه حلی بود که ضمن پاسخگویی مناسب به چالش های طرح شده در حوزه های مذکور ، بتواند با خواسته ها و شرایط دوره حاضر ، خود را منطبق سازد .
یکی از مهمترین این چالش ها ، حضور مقوله بیماری های فراگیری چون کرونا در بستر جامعه می باشد . مسئله ای که در حال ایجاد حوزه جدیدی از سبک زندگی تحت عنوان قرنطینه نشینی می باشد . وضعیتی که همزمان دو وجه متناقض درونگرایی شامل اجبار به حضور در محیط خانه به منظور کنترل آلودگی و بیماری و تمایل به حضور در محیط باز و فضای خارج از خانه به علت خستگی از یکجا نشینی در محیط بسته را درون خود جای داده است . توجه به مقوله درونگرایی و برونگرایی همزمان و همچنین پتانسیل ها و چالش های بستر پروژه ، از جمله گستردگی و وسعت دید در ضلع جنوبی بنا در کنار تصویر نامناسب بصری ساختمان های ضلع های شرقی و غربی بنا ، باعث گردید که فرایند طراحی بنا در دو محور مستقل به صورت همزمان پیش رود . دو محوری که یکی وجه کالبدی و فرمال بنا را بیشتر در نظر داشته و دیگری توجه به عملکرد و ارتباطات درونی را در دستور کار خود قرار داده بود .
۳ متر( زمین را به عنوان پتانسیلی از / به همین منظور و در ابتدا ، اختلاف ارتفاع نسبتا زیاد موجود میان ضلع شمال و جنوب ) ۶۷بستر پروژه در نظر گرفتیم .این مسئله ما را بر آن داشت تا به منظور ایجاد حس دعوت کنندگی بیشتر و همچنین ایجاد دیدی مناسب ، وسیع و مسلط به محیط پیرامون ، ورودی اصلی بنا را در ضلع شمال بنا طراحی کنیم . این تصمیم مزیت هایی را برای پروژه در پی داشت .
طراحی اختلاف ارتفاع اندک برای پیش ورودی ضلع شمال نسبت به گذر مجاور ضمن کاهش میزان خاکبرداری پروژه و راحتی دسترسی به پارکینگ ها از ضلع جنوبی بنا ، به امکان ایجاد فضای سبز پلکانی در ضلع جنوبی منجر گردیده ، که نورگیری کاملی را برای کاربری های موجود در بدنه جنوبی طبقات منفی یک و منفی دو بنا به ارمغان آورد . فاصله گیری جانمایی حجمی بنا نسبت به بدنه های مجاور شرقی و غربی ضمن امکان ایجاد محور دسترسی مستقیم پیاده ، مابین گذر شمالی و جنوبی بنا ، منجر به خلق فضاهای سبز پیرامونی در تمامی اضلاع بنا گشته که در ترکیب با بدنه های تمام شیشه ، بلند و شفاف فضای لابی، فضای ورودی و نشیمن لابی را مانند بستری معلق در میان باغ سبز پیرامون به تصویر می کشد .
ایده حضور حیاط آپارتمان ها در کالبد فضا از طریق انتقال فضای درونی حیاط در پلان ها به کناره ها و بدنه فرم بنا ، به منظور خلق فضاهای وسیع سبز چند عملکردی صورت گرفته است . در این راستا از ایده ی کلی الگوی مربع نه تایی (nine square ) در جانمایی فضاها در ساختار پلان و همچنین ترکیب بندی فرم کلی ساختمان بهره گرفته شد . فضاهای بوجود آمده ضمن کنترل دید و هویت بصری ، نور و محرمیت فضاها ، به یکپارچه سازی کالبد بیرونی بنا ، ایجاد تولید سطحی بالاتر از میزان اکسیژن در محیط ، تصفیه هوا و کنترل آلودگی های زیست محیطی هوای شهر تهران ، افزایش سطح نورگیری فضاهای درونی و خلق فضاهایی باز و نیمه باز با کاربری های متنوعی همچون استراحت ، مطالعه و ورزش در محیط شخصی کمک شایانی کرده اند .
ایده استفاده از مربع نه تایی به منظور جانمایی کاربری ها در ساختار پلان ، در کنار چرخش طبقات بر روی یکدیگر ) به صورت هر دو طبقه یکبار ( ضمن تولید پلان های متفاوت ، به خلق فضاهای متنوع با وجوه دید متفاوت ، یکپارچه سازی نما ، کنترل حریم های دید، نورگیری مناسب فضاها ، جلوگیری از سایه اندازی طبقات بر روی یکدیگر ، ایجاد تراس هایی با ارتفاع بلند و تولید تراس – حیاط های غیر مسقف ، منجر گردیده است . این تراس ها و فضاهای باز و نیمه باز ، با ایجاد دید های مستقیم و غیر مستقیم به آسمان و محیط پیرامون به یادآوری خاطره حضور در ایوان ها و حیاط خانه های قدیمی نیز کمک می کنند . در عین حال جانمایی این فضاها در ساختار پلانی به گونه ای بوده که بتوانند در راستای تولید بستری مناسب به منظور تبادل ارتباط و تعاملات اجتماعی با حیاط های طبقات و واحدهای دیگر کمک کنند . فضاهایی که در عین فاصله گذاری اجتماعی و همچنین کنترل حریم دید نسبت به ساختمان های مجاور ، می توانند به امکان تولید باغ حیاط هایی مستقل در سطوح عمودی فضاها ، و همچنین ایجاد شبکه ای از ارتباطات انسانی کنترل شده دست یابند که از محیط پیرامون ، مانند باغی یکپارچه و عمودی در بستر شهری دیده می شود .
از آنجا که یکی از اصلی ترین روش های مبارزه با شیوع بیماری
های فراگیر، جلوگیری از حضور در محیط های پرتراکم انسانیست از اینرو و به منظور افزایش سطح کیفی زندگی و همچنین کاهش احتمال حضور بیماری در بستر طرح ، از تراکم و تعدد واحدها در طبقات کاسته شده است . بدین منظور تعداد واحد ها در هر طبقه به حداکثر دو واحد کاهش یافت . دسترسی به واحدها در طبقات از طریق دو دستگاه پله و دو دستگاه آسانسور در دو لابی مجزا صورت می پذیرد . به منظور کنترل ورود آلودگی به درون واحد ها ، تمامی واحدها دارای دو ورودی مجزا در دو بخش خصوصی و عمومی خود بوده که یکی از ورودی ها دارای فضای ایزوله ابتدایی مجهز به فضای شستشو لباس ، ظروف و کابین دوش می باشد .
در واقع کارکرد فضای لاندری یا همان رختشویخانه ، به شکلی دیگر بسط و گسترش یافته و در عین تغییر در جانمایی ساختار پلان ، همزمان وظیفه شستشو و ضد عفونی وسایل وارد شده از محیط بیرون را نیز در دستور کار خود قرار داده است . این فضا دارای دو ورودی مجزا بوده که یکی به لابی طبقه و دیگری به پیش ورودی درون واحد راه می یابد . همچنین به منظور ایجاد رفاه حال ساکنین ، مجموعه دارای امکاناتی مانند سالن زیبایی ، خشکشویی ، اتاق های کار ، سالن اجتماعات ، سینما ، درمانگاه ، سالن ورزشی ،کافی شاپ و همچنین باغ حیاط گسترده و بزرگ در بام می باشد
تمامی فضاهای جمعی مانند استخر ، سالن اجتماعات ، کافی شاپ دارای نورگیری مستقیم و تبادل ارتباط با هوای آزاد بوده و در کنار خود به فضاهایی باز مانند تراس ها و یا حیاط ها دسترسی دارند .
در نهایت تلاش بر آن داشتیم که فرایند خلق فرم ، فضا و عملکرد این مجموعه ، فرایندی یکپارچه بوده که از طریق ایجاد پاسخ های مناسب و متقابل به چالش های پیش روی هر کدام صورت پذیرد ، به گونه ای که فرم تولید شده در نهایت فرمی برگرفته از عملکرد و عملکرد بوجود آمده عملکردی برآمده از فرم ساختمان باشد .
همچنین به منظور کنترل دید و حریم ، آلودگی هوای تهران و شادابی مدام در محیط بنا تصمیم بر آن شد تا گونه شناسی گیاهی موجود در ساختار فضاها به صورت چهار فصل و با ترکیبی از گیاهان خزان پذیر و گیاهان همیشه سبز به خصوص درخت سرو ، صورت پذیرد . این فرایند ضمن خارجسازی کارکرد تزیینی گیاهان در بستر بنا به آنها به عنوان یکی از عناصر اصلی معماری بنا نگاه کرده که در کنار قرارگیری بخش هایی از پوسته های متغیر و بازشوهای جابجا شونده نما ، امکان ایجاد فرم ها و رنگ های متنوع در شرایط زمانی و فصلی متفاوت را برای بنا میسر میسازد . آنچه که در نهایت پدید آمد ، تصویری از باغی عمودی ست که گویا کوشکی را در آسمان به میان می کشد . به احترام باغ های قدیمی ایرانی و نقش اساطیری گیاه سرو در تاریخ ایران ، که به ماندگاری ، استواری و همیشه سبز بودن شهره است ، آن را سروستان نامیدیم .
- استودیو صفار
- احمد صفار
